Tehlikeli Madde Taşımacılığı Nedir?

Tehlikeli Madde Taşımacılığı Nedir?

Tehlikeli Maddenin Tanımı

ADR tarafından yapılan resmi tanıma göre tehlikeli madde; doğal özellikleri veya taşıma esnasındaki durumları sebebiyle; genel emniyet ve düzeni, özellikle umumu önemli malların, insanların, hayvanların ve diğer canlıların sağlık ve hayatlarını tehlikeye sokan madde nesnelerdir.

Tehlikeli Maddelerin Taşınma Kuralları

Hangi modda olursa olsun, dünya çapında yapılan taşımaların önemli bir kısmını tehlikeli madde taşımaları oluşturmaktadır. Yapıları gereği genel anlamda lojistiği çok hassas ve dikkatli bir şekilde yapılması gereken tehlikeli maddelerin bu özellikleri dikkate alınarak; her bir taşıma moduna uygun olarak konvansiyonlar geliştirilmiş ve bu konvansiyonlar çerçevesinde kurallar oluşturulmuştur. Söz konusu konvansiyonları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Taşıma Modu Sorumlu Kuruluş Konvansiyon
• Denizyolu Taşımacılığı IMO IMDG-CODE
• Demiryolu Taşımacılığı OCTI RID
• Havayolu Taşımacılığı ICAO ICAO-TI
• Havayolu Taşımacılığı IATA IATA-DGR
• Kanal Taşımacılığı ZRK ADNR-ADN
• Karayolu Taşımacılığı UNECE ADR

Adr Konvansiyonu ve Genel Olarak Özellikleri

ADR, tehlikeli maddelerin uluslar arası karayolu ile taşınmasına yönelik Avrupa Anlaşma’sıdır. ADR Konvansiyonu 30 Eylül 1957 yılında Cenevre’de imzalanan ve 29 Ocak 1968 tarihide yürürlüğe giren bir anlaşmadır. Anlaşmanın İngilizce karşılığı olan “European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road” un kısaltılmış halidir. Anlaşma UNECE tarafından düzenlenmiş bir konvansiyon olup, taraf ülkelerin toprakları üzerinden ya da sınırları arasında gerçekleştirilen tehlikeli madde taşımalarını kapsar.

ADR devletlerarası bir anlaşma olup, uygulamada karayolu denetimleri devletler tarafından gerçekleştirilmekte ve anlaşma hükümlerine uyulmadığı takdirde ihlal edenlere karşı ulusal makamlar tarafından kendi iç mevzuatlarına göre yasal işlem uygulanmaktadır. Günümüzde Konvansiyon’a taraf olan ülkelerde tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınmasından başlayarak lojistiği, ADR hükümlerini içeren ADR kitapçığına göre yapılmaktadır. Buna göre; bir maddenin ADR kapsamına girebilmesi için, mutlaka ADR kitapçığında tanımlanmış olması gerekmektedir.

ADR Konvansiyonu’nun amaçlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Tehlikeli maddelerin taşınmasına ilişkin BM tavsiyelerine dayanarak tehlikeli atıklar dâhil olmak üzere tehlikeli malların sınıflandırılması, paketlenmesi, etiketlenmesi ve test edilmesi ile alakalı hükümlerin, diğer taşıma şekilleri ile uyumlu biçimde ortaya koyulması
• Karayolu ile tehlikeli mal taşıyan araçların yapımı, donanımı ve işleyişine yönelik koşulların ortaya konmasıdır.
• Karayolu ile uluslar arası taşımacılıkta güvenliğin arttırılması

ADR Kanunlarına göre iki tip kurallar bütünü vardır. ADR kitapçığı bu kuralları iki ayrı Ek halinde sunmaktadır. Birinci tip kurallar Ek A’ da yer alırken, ikinci tip kurallar EK B’ de yer almaktadır.

Ek A’ da yer alan kurallar:

• Genel Kanunlar
• Sınıflandırma
• Tehlikeli Maddelerin Açıklaması
• Paketlemeler
• Gönderi Kanunları
• Kontrol Uygulamaları
• Taşıma Kanunları

Ek B’ da yer alan kurallar:

• Araç Personeli, donanımlar, araçların düzenlemeleri, evraklar
• Araçların Yapısal Uygulamaları ve İzinler